Τετάρτη 27 Σεπτεμβρίου 2017

Παλιά επαγγέλματα στην Αρναία - Σαμαράς

 Σε προηγούμενη ανάρτησή μας ξεκινήσαμε ένα μακρινό αλλά συνάμα ενδιαφέρον ταξίδι στα επαγγέλματα του τόπου μας που εξαφανίστηκαν στο πέρασμα των χρόνων ή τείνουν να εξαφανιστούν.
Σειρά έχει το επάγγελμα του ¨Σαμαρά¨.
Στην περιοχή μας υπήρχαν πολλά ζώα που χρησιμοποιούνταν κυρίως στην υλοτομία λόγω του ανάγλυφου του εδάφους και των πυκνόφυτων δασών αλλά και στο εμπόριο. Για τα ζώα αυτά οι άξιοι τεχνίτες μας έφτιαχναν σαμάρια τα οποία κατασκεύαζαν από ξύλο, σακί, ύφασμα και δέρμα, αφού προηγουμένως έπαιρναν τα μέτρα του ζώου με μια μεζούρα. Κάποιοι όμως έμπειροι τεχνίτες όπως ο Στέλιος Καρανταγλής, μετρούσε μόνο το μήκος και τα υπόλοιπα τα υπολόγιζε με το μάτι.
Το σαμάρι αποτελούνταν από δύο μέρη, τον ξύλινο σκελετό και το στρώμα.  Η διαδικασία ξεκινούσε με την κατασκευή του σκελετού για τον οποίο χρησιμοποιούσαν σκληρά ξύλα όπως οξιά, πλατάνι και μηλιάδια. Το μπροστινό μέρος του σαμαριού που είναι ορθογώνιο και αρκετά φαρδύ ονομάζεται μπροστάρι και κατασκευάζονταν από πλατάνι.
Το πίσω μέρος του σαμαριού που λέγεται πιστάρι, αποτελούνταν από δύο τοξωτά ξύλα που συνδέονταν χιαστά μεταξύ τους και κατασκευάζονταν από ξύλο οξιάς. Τα πλαϊνά ξύλα, στενά και μακριά όσο περίπου το μήκος του σαμαριού, ονομάζονται παγίδες και ήταν κατασκευασμένα από μηλιάδι.
Για να πετύχει ο σαμαράς την κατασκευή ενός σαμαριού τοποθετούσε ανάμεσα στο μπροστάρι και το πιστάρι δύο παγίδες στα δεξιά και δύο στα αριστερά. Στη συνέχεια το ακουμπούσε στο πάτωμα για να εξακριβώσει αν ήταν ευθυγραμμισμένο. Το μπροστινό με το πίσω μέρος του σαμαριού, το συνέδεε επίσης και με τις πανωπάϊδες οι οποίες ήταν ξύλα μακριά, στενά και κατασκευασμένα και αυτά από μηλιάδι αλλά αρκετά κυρτά. Για να πετύχει όμως ο σαμαράς την κύρτωση που επιθυμούσε τα τοποθετούσε στη φωτιά για να μαλακώσουν και να γίνουν εύκαμπτα. Στη συνέχεια τα πίεζε για να τους δώσει την κατάλληλη κυρτότητα και σ’ αυτή την κατάσταση τα άφηνε να κρυώσουν και να διατηρήσουν το σχήμα τους. Αφού μοντάριζε όλο το σκελετό και έβλεπε ότι ήταν  ίσιος, χτυπούσε τα ξύλα ώστε να μπει το ένα μέσα στο άλλο και μετά τα κάρφωνε εσωτερικά. Αυτό προϋπέθετε ότι κάθε ξύλο έπρεπε να είχε την αντίστοιχη οπή-υποδοχή για να περνάει το ένα μέσα στο άλλο.
Τέλος στο πίσω μέρος του σκελετού κάρφωνε τα σκαρβέλια. Αυτά ήταν δύο ξύλα σε σχήμα περίπου ορθής γωνίας έτσι ώστε να μπορεί κάποιος να δέσει σ’ αυτά τα σχοινιά του φορτίου.
Ένα μυστικό των έμπειρων σαμαράδων στην κατασκευή του σκελετού ήταν  ότι όλα τα κυρτά ξύλα που θα χρησιμοποιούσαν έπρεπε να ήταν στραβά από τη φύση τους γιατί σε διαφορετική περίπτωση υπήρχε κίνδυνος να σπάσουν.
Το δεύτερο μέρος του σαμαριού ήταν το στρώμα που ερχόταν σε άμεση επαφή με το σώμα του ζώου.
Σ’ ένα μάλλινο ύφασμα το σαμαροσκούτι, έραβε ένα κανάβινο σακί, το γέμιζε με  χόρτο που λεγόταν σιαμάκος και πάνω απ’ αυτό έραβε το δέρμα το οποίο ήταν κατσικίσιο. Το στρώμα ή στρώση ήταν πλέον έτοιμη.
Αφού και τα δύο μέρη του σαμαριού ήταν έτοιμα, έμενε να τα συνδέσει. Καταρχάς τοποθετούσε τον ξύλινο σκελετό πάνω στη στρώση και την έδενε γερά με χοντρό σπάγκο σε εννιά σημεία, οκτώ στα πλάγια και ένα πίσω.
Το σαμάρι δένονταν με δερμάτινα λουριά τα λεγόμενα μπαλντίμια και για την κοιλιά του ζώου χρησιμοποιούσαν την ίγκλα, ώστε να σταθεροποιούνταν ο καβαλάρης ή το φορτίο. Ακόμη τοποθετούσαν τα ζιγκιά δηλαδή υποδοχές που θα πατούσε ο καβαλάρης για να ανέβει. Στο πίσω μέρος του στρώματος που προεξείχε από τον ξύλινο σκελετό, έκαναν κέντημα με καζίλι τρίχινο, δηλαδή σπάγκο κατασκευασμένο από γίδινη τρίχα ώστε να το διακοσμήσουν. Τέλος, ανάλογα με το πόσο μερακλής ήταν ο μάστορας και ο πελάτης, τα στόλιζαν με χάντρες και καψούλια.
Όλη η παραπάνω διαδικασία διαρκούσε δύο μέρες, μία για την κατασκευή του σκελετού και μία για το στρώμα.
Στο πέρασμα των χρόνων το επάγγελμα του σαμαρά στην Αρναία έχει εκλείψει, με τελευταίο τεχνίτη σαμαριών τον αείμνηστο Καρανταγλή Αστέριο που μας έδωσε όταν ήταν εν ζωή, όλες τις παραπάνω σημαντικές πληροφορίες για το επάγγελμά του και μας ξενάγησε στον εργασιακό του χώρο, ώστε να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι.
Παλιοί τεχνίτες της Αρναίας ήταν οι:
Σαμαράς Δημήτριος (καντηλανάφτης), Σαμαράς Ιωάννης (Γαλατσιάνος),  Ξουγγιάς Αστέριος, Σαμαράς Ιωάννης, Σαμαράς Γρηγόρης (Παπαζαγάρης),  Καρανταγλής Αριστείδης, Καρανταγλής Ιωάννης, Καρανταγλής Αθανάσιος, Καρανταγλής Αστέριος.

Κείμενο Γιαννούση Ευγενία

Αναδημοσίευση από έντυπη έκδοση των ΑΝΤΙΛΑΛΩΝ έτους 2007
Επιμέλεια ανάρτησης: Στέλιος Ρήγας





Τρίτη 12 Σεπτεμβρίου 2017

Οι αγιασμοί στα σχολεία της Αρναίας ενόψει της έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς


Πραγματοποιήθηκαν την Δευτέρα 11 Σεπτεμβρίου οι αγιασμοί στις σχολικές μονάδες της Αρναίας, ενόψει της έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς.
Οι αγιασμοί τελέστηκαν κατά σειρά, στο Δημοτικό Σχολείο και Νηπιαγωγεία (κοινός), στα δύο Λύκεια Γενικό και Επαγγελματικό (κοινός) και στο Γυμνάσιο. Να σημειώσουμε ότι στα σχολεία της Αρναίας φοιτούν περίπου 800 μαθητές και μαθήτριες από την Β/Α Χαλκιδική.
Τον Δήμο Αριστοτέλη εκπροσώπησαν ο Αντιδήμαρχος Γεώργιος Κωτάκης με τον τέως Αντιδήμαρχο Χαράλαμπο Λαζαρίδη. Το παρόν έδωσαν οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι Χαλκιδικής Στυλιανός Βαλιάνος και Κατερίνα Ζωγράφου, καθώς και ο πρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας Αρναίας Γιώργος Διαμαντούδης.
Το Δ.Σ. της Πολιτιστικής και Επιμορφωτικής Εταιρείας Αρναίας, εύχεται στους μαθητές μας καλή και δημιουργική σχολική χρονιά.
Επιμέλεια ανάρτησης, φωτογραφίες Στέλιος Ρήγας


Αεροδιακομιδή ασθενούς με ελικόπτερο Πυροσβεστικής από Αρναία


Λεπτό προς λεπτό η παραλαβή άνδρα με καρδιακό επεισόδιο από το Δημοτικό Στάδιο Αρναίας Χαλκιδικής, για μεταφορά του σε νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης,  με ελικόπτερο του Πυροσβεστικού Σώματος.

Ο ασθενής μεταφέρθηκε στο Στάδιο με ασθενοφόρο του Κέντρου Υγείας Παλαιοχωρίου, όπου του παρασχέθηκαν οι πρώτες βοήθειες.