Τρίτη 31 Ιανουαρίου 2017

Χειμωνιάτικη απόδραση στον παραδοσιακό οικισμό της Αρναίας

 Η Αρναία, χτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες του όρους Χολομώντα στα 600 μέτρα υψόμετρο, είναι ένας από τους πιο όμορφους οικισμούς της Χαλκιδικής. Διατηρεί ακόμη τον παλαιό πολεοδομικό και αρχιτεκτονικό της χαρακτήρα. Τα σπίτια είναι πολύ κοντά το ένα στο άλλο και δεν έχουν αυλές, για να προφυλάσσονται με αυτόν τον τρόπο από τον αέρα και να διατηρούνται ζεστά κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Δεν υπάρχουν ελεύθεροι χώροι μέσα στον οικοδομικό ιστό αλλά στενά, πλακόστρωτα σοκάκια και πλατείες. Ο πυρήνας του οικισμού είναι η κεντρική πλατεία, το «παζάρι», όπου υπάρχει ένας μεγάλος πλάτανος μέσα από τον οποίο κυλά πόσιμο νερό, ενώ γύρω από την πλατεία και τον κεντρικό δρόμο είναι συγκεντρωμένα τα εμπορικά και τα καταστήματα εστίασης. Τα παραδοσιακά σπίτια της Αρναίας χτίστηκαν στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα και άλλα την περίοδο 1850-1945.
Οι κατοικίες αυτές, αναστηλωμένες σήμερα και βαμμένες σε αποχρώσεις του λουλακιού, της ώχρας και του κεραμιδί έχουν καταπληκτικές κατασκευαστικές λεπτομέρειες. Με αδρούς πέτρινους τοίχους στους κάτω ορόφους, περίτεχνα θυρώματα, χαγιάτια και μεγάλη ποικιλία παραθύρων, τοιχοποιίες σε προεξοχή (σαχνισιά) στηριγμένες σε ξύλινα δοκάρια (φορούσια) που βρίσκονται πέρα από τα όρια της τοιχοποιίας του ισογείου και είναι κατασκευασμένες από ελαφρότερα υλικά όπως καλάμια και λάσπη (μπαγδατί).
Η Αρναία το 1987 χαρακτηρίστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού ως «Ιστορικός τόπος» και «Παραδοσιακός οικισμός» και με τη βοήθεια του Δήμου, της IV Εφορείας Νεοτέρων Μνημείων και διαφόρων προγραμμάτων έγιναν αναστηλώσεις και αποκαταστάσεις σε αρκετά κτίρια με αποτέλεσμα η Αρναία να διαθέτει σήμερα μια πλειάδα κτιρίων που έχουν χαρακτηριστεί ως διατηρητέα-έργα τέχνης και κάποια ως παραδοσιακά.
Καθώς περιδιαβαίνεις τα γραφικά σοκάκια της πόλης, βλέποντας τα όμορφα αναστηλωμένα κτίρια με την ταμπέλα πλάι στην είσοδο τους, όπου υπάρχει η ονομασία του αρχοντικού και η φωτογραφία του πρό της αποκατάστασης, είναι σαν να ταξιδεύεις σ’ άλλες εποχές.
Ο καλύτερος τρόπος μύησης στην υφαντική τέχνη και την τοπική παράδοση είναι η επίσκεψη στο μουσείο Υφαντικής το οποίο στεγάζεται σ' ένα παραδοσιακό διώροφο κτίριο της Αρναίας. Αποτελούσε ιδιωτική κατοικία και είναι γνωστό ως οικία Γιαννούδενας. Χρονολογείται στο 1870. Το κτίριο αναστηλώθηκε και διαμορφώθηκε κατάλληλα από τον Δήμο για να στεγάσει το μουσείο Υφαντικής.
Το Ιστορικό και Λαογραφικό μουσείο βρίσκεται σε ένα πετρόκτιστο, στενό δρομάκι κοντά στην κεντρική πλατεία της Αρναίας και εντάσσεται στο ιστορικό κέντρο του οικισμού. Στεγάζεται στο αρχοντικό Ιατρού, ή Γιατράδικο, ένα από τα ωραιότερα κτίσματα του οικισμού και το παλαιότερο της Χαλκιδικής. Χρονολογείται πιθανώς στο β΄ μισό του 18ου αιώνα, ή στις αρχές του 19ου. Αποτελεί ένα εξαίσιο δείγμα της τοπικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Χαρακτηρίστηκε από τη Μελίνα Μερκούρη, όταν ήταν υπουργός Πολιτισμού, ως «έργο τέχνης» και στολίδι της περιοχής.
Κάτι μοναδικό συμβαίνει στην Αρναία και έχει σχέση με τον ιερό Μητροπολιτικό ναό του Αγίου Στεφάνου. Πρόκειται για τον μοναδικό αυτή τη στιγμή ναό στην Ελλάδα που ενώ λειτουργεί κανονικά, εξυπηρετώντας τις ανάγκες των πιστών, ταυτόχρονα είναι κτισμένος επάνω σε σημαντικές αρχαιότητες ανεκτίμητης ιστορικής αξίας, οι οποίες είναι στο μεγαλύτερό τους μέρος ορατές. Εκτός, δηλαδή, από τόπο θρησκευτικής λατρείας αποτελεί κι έναν επισκέψιμο χώρο ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος.
Το βράδυ της 5ης Σεπτεμβρίου του 2005 μια μεγάλη πυρκαγιά ξέσπασε στο εσωτερικό του ναού και τον κατέστρεψε σχεδόν ολοκληρωτικά.
Μετά το πέρας των αναστηλωτικών εργασιών και της ανασκαφικής έρευνας σειρά είχε η προστασία και η συντήρηση των ευρημάτων. Παράλληλα, ο αρχαιολογικός χώρος διαμορφώθηκε ώστε να αναδειχθεί η θαμμένη ιστορία του τόπου. Στο ανακαινισμένο δάπεδο του ναού τοποθετήθηκαν ειδικά διαφανή «πάνελ», πάνω στα οποία οι επισκέπτες μπορούν να σταθούν, να περπατήσουν ή να εκκλησιαστούν, παρατηρώντας συγχρόνως φωτισμένο και ειδικά διαμορφωμένο τον αρχαιολογικό χώρο και τα ευρήματα που ανακαλύφθηκαν κάτω από το ναό.
Σε απόσταση αναπνοής από τη Θεσσαλονίκη, τα τελευταία χρόνια η Αρναία έχει γίνει πόλος έλξης τουρισμού και διαθέτει αρκετούς ξενώνες, ταβέρνες και καφέ. Η ηρεμία της περιοχής και η χειμωνιάτικη ατμόσφαιρα, θα χαλαρώσει και τον πιο ανήσυχο επισκέπτη, που θέλει να περάσει μερικές ημέρες ξεγνοιασιάς.
Επιμέλεια ανάρτησης - φωτογραφίες Στέλιος Ρήγας

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου