Αρναία, μια υπέροχη έκπληξη της φύσης και της παράδοσης

Σε αυτό το μέρος αμέσως νιώθεις ότι δεν έχεις ξαναδεί κάτι τέτοιο. Η Κωμόπολη είναι χτισμένη στους πρόποδες του εντυπωσιακού Χολομώντα και έχει μοναδική αρχιτεκτονική.

Αρκεί μια βόλτα στα λιθόστρωτα σοκάκια, με τα πέτρινα σκαλοπάτια, τα παλιά παραδοσιακά Μακεδονίτικα σπίτια, τους ζωηρούς βαμμένους τοίχους σε αποχρώσεις του μπλε ή του καφέ, στις αυλές με τις πολυάριθμες και πολύχρωμες γλάστρες, στα παράθυρα με τα κατάλευκα υφαντά και τα παλιά αρχοντικά χτισμένα εξ ολοκλήρου με πέτρα. 

Ένας περίπατος που καταλήγει στην πιο όμορφη και λιλιπούτεια πέτρινη πλατεία. Μια όμορφη γαστρονομική μικρογραφία που έχει τα πάντα. Παραδοσιακό καφενείο που σερβίρει το καλύτερο ντόπιο τσίπουρο μαζί με σπιτικό τουρσί, ζαχαροπλαστείο και φούρνο με πεντανόστιμο ζυμωτό ψωμί και σιροπιαστά γλυκά να γλείφεις τα δάχτυλά σου και φυσικά ψησταριά για καλό ντόπιο κρέας.

 Ένα μέρος σαν και αυτό που κρύβεται κάτω από τις καφετί κεραμοσκεπές φυσικά κρύβει και πλούτο προϊόντων. Η Αρναία έχει ιστορία στο μέλι, στα τυριά, στο κρασί και τα υφαντά. Η οικογένεια Γεωργάκα αποτελεί την πηγή του μελιού. Το μαγαζί τους βρίσκεται στο κεντρικό δρόμο και εκεί η Θωμαή και ο Αργύρης, μητέρα και γιος, σε περιμένουν να δοκιμάσεις τα πέντε διαφορετικά είδη μελιού που καλλιεργούν. Το ένα είναι καλύτερο από το άλλο. Αποκάλυψη όμως είναι το απόσταγμα Μουντοβίνα, το τσίπουρο του μελιού, που προκύπτει από το βρασμό της κερήθρας.

Λίγο πιο έξω βρίσκεται το οινοποιείο της Κλαούντια Παπαγιάννη, περιτριγυρισμένο από αμπελώνες. Ένα επιβλητικό κτήριο που σου ανοίγει τις πόρτες σε ένα οργανωμένο οινοποιείο το οποίο δημιουργεί κρασιά που έχουν κάνει αίσθηση στον οινικό κόσμο, όπως η μονοποικιλιακή μαλαγουζιά. Ακριβώς στον κάτω δρόμο βρίσκεται το τυροκομείο Καραγιάννη. Πεντακάθαρο και σε εργασιακό αναβρασμό ο Θεόφιλος Καραγιάννης μας ξεναγεί στους χώρους παραγωγής, μας μυεί στη διαδικασία και δοκιμάζουμε πώς είναι το τυρί σε διάφορα στάδια. Πολύ εντυπωσιακό όπως και το αποτέλεσμα. Τα τυριά του Καραγιάννη είναι νόστιμα, αλμυρά, αρωματικά και πικάντικα. Ό,τι πρέπει να τα απολαμβάνεις σκέτα, σαγανάκι, σε σάλτσες κοκκινιστών ή σε πολλούς ακόμα γευστικούς συνδυασμούς.

Στην γραφική Κωμόπολη υπάρχουν δυο πολύ ενδιαφέροντα μουσεία, το Ιστορικό & Λαογραφικό Μουσείο Αρναίας και το Μουσείο Υφαντικής.

Το Ιστορικό & Λαογραφικό Μουσείο Αρναίας στεγάζεται στο αρχοντικό Γιατράδικο, το οποίο είναι το πιο παλιό διατηρημένο σπίτι της Χαλκιδικής, από το 1750-1755, διώροφο, Μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής με πύργο και χαγιάτι.

Το μουσείο οργανώνεται σε μικρές ενότητες που αφορούν το μέλι, το ψωμί, τα αγροτικά και οικοδομικά εργαλεία, τα σκεύη της καθημερινής ζωής και την υφαντουργία, μια από τις σημαντικότερες ασχολίες στον οικισμό.

Στο ισόγειο εκτίθενται γεωργικά αντικείμενα, φωτογραφίες από τις χρονολογίες 1880-1950, διάφορα αντικείμενα από τον καθημερινό βίο των κατοίκων, όπως επίσης και μελισσοκομικά, οικοδομικά, ζυμωτικά κ.ά.

Στον ημιώροφο υπάρχουν εργαλεία επεξεργασίας ξύλου, αντικείμενα καφενείου, όπως καβουρντιστήρι, μύλος που άλεθαν τον καφέ, ενώ στον επάνω όροφο θα δείτε έναν αργαλειό, ρόκες και λανάρια, μια παλιά πυροσβεστική αντλία, τοπικές φορεσιές, οκάδες, ένα μαγκάλι, σκάφες που έπλεναν τα ρούχα, είδη για τα ζώα κ.ά.

Επίσης, στο ψηλότερο δωμάτιο του αρχοντικού υπάρχει αίθουσα προβολής ταινιών για την ιστορία του τόπου, καθώς και χώρος διεξαγωγής εκπαιδευτικών προγραμμάτων.

Το Μουσείο Υφαντικής στεγάζεται σε παραδοσιακό αρχοντικό που αναστηλώθηκε κατάλληλα για τη νέα του χρήση. Αναπτύσσεται σε δυο επίπεδα: στο ισόγειο παρουσιάζεται η διαδικασία μετατροπής των πρώτων υλών, όπως το μαλλί, σε νήμα και παρακολουθούμε την επεξεργασία του μαλλιού από το πλύσιμο μέχρι τη βαφή. Εκτίθενται υφαντά, αντικείμενα και εργαλεία, εκ των οποίων τα περισσότερα από τη συλλογή της Χαρίκλειας Δημητρακούδη (1913 - 2003), φημισμένης υφάντρας και εμπόρισσας της Αρναίας. Εκτίθενται επίσης τα γυαλιά της, τα νήματα και οι βαφές που χρησιμοποιούσε, οι συνταγές για τις βαφές κ.ά.

Στον όροφο εκτίθενται τα «καλλιγραφικά» χαλιά της Αρναίας και άλλα είδη υφαντών που χρησιμοποιούνταν στο σπίτι και για τη διακόσμηση των τοίχων. Τα σχέδια των υφαντών προέρχονται από σχέδια μετρητών κεντημάτων σταυροβελονιάς και απεικονίζουν θέματα όπως «Ο χορός των μουσών», «Ο χορός του Ζαλόγγου», «Η βοσκοπούλα», «Η λεβεντιά» κ.ά.

Ακόμη, υπάρχει ένα δωμάτιο στρωμένο με τον παραδοσιακό τρόπο της Αρναίας, ενώ η έκθεση περιέχει και σχετικό οπτικοακουστικό υλικό.

Κάτι μοναδικό συμβαίνει στην Αρναία και έχει σχέση με τον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Στεφάνου. Πρόκειται για τον μοναδικό αυτή τη στιγμή ναό στην Ελλάδα που ενώ λειτουργεί κανονικά, εξυπηρετώντας τις ανάγκες των πιστών, ταυτόχρονα είναι κτισμένος επάνω σε σημαντικές αρχαιότητες ανεκτίμητης ιστορικής αξίας, οι οποίες είναι στο μεγαλύτερό τους μέρος ορατές. Εκτός, δηλαδή, από τόπο θρησκευτικής λατρείας αποτελεί κι έναν επισκέψιμο χώρο ιστορικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος.

Και όλα αυτά μετά την μεγάλη πυρκαγιά ξέσπασε στο εσωτερικό του ναού και τον κατέστρεψε σχεδόν ολοκληρωτικά το 2005.

Αμέσως, ξεκίνησε το Ηράκλειο έργο της αποκατάστασης. Μετά το πέρας των αναστηλωτικών εργασιών και της ανασκαφικής έρευνας ο αρχαιολογικός χώρος διαμορφώθηκε ώστε να αναδειχθεί η θαμμένη ιστορία του τόπου. Στο ανακαινισμένο δάπεδο του ναού τοποθετήθηκαν ειδικά διαφανή «πάνελ», πάνω στα οποία οι επισκέπτες μπορούν να σταθούν, να περπατήσουν ή να εκκλησιαστούν, παρατηρώντας συγχρόνως φωτισμένο και ειδικά διαμορφωμένο τον αρχαιολογικό χώρο και τα ευρήματα που ανακαλύφθηκαν κάτω από το ναό.

 

Συνεχίζουμε με το Άλσος Αγίας Παρασκευής, εκεί που το βλέμα σου χάνεται στο πράσινο.

Σε απόσταση αναπνοής από την Αρναία είναι το Άλσος Αγίας Παρασκευής, μια πηγή πράσινου, ανθισμένη, με βελανιδιές, οξιές και καταπράσινο χορτάρι.

Αφού τρέξουμε, περπατήσουμε, κάνουμε ιππασία, η καλύτερη ανταμοιβή είναι το φαγητό στο εστιατόριο Μπακατσιάνος. Οι σπεσιαλιτέ είναι πάρα πολλές, ξεχωρίζουν όμως το αγριογούρουνο και το αρνίσιο κότσι.

Πηγές μέρους του κειμένου:

www.dimosaristoteli.gr και  www.chalkidikiperivallon.gr

Επιμέλεια ρεπορτάζ: Στέλιος Ρήγας
Δείτε φωτογραφίες ΕΔΩ